BLOG

Umowy – analiza umowy dożywocia

Umowa dożywocia

Umowa dożywocia polega na zobowiązaniu właściciela nieruchomości (dożywotnika) do przeniesienia jej własności na nabywcę oraz zobowiązanie wzajemne nabywcy do zapewnienia dożywotniego utrzymania zbywcy (dożywotnika).

Definicja ustawowa oraz forma umowy

Zgodnie z definicją umowy dożywocia, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Przedmiotem umowy dożywocia jest nieruchomość, dlatego też umowa ta musi przybrać formę aktu notarialnego.

Obowiązki nabywcy nieruchomości

Przywołane w ustawowej definicji obowiązki względem zbywcy mają charakter przykładowy, co oznacza, że nabywca nieruchomości nie musi przyjmować zbywcy jako domownika, ten może mieszkać sam albo u osoby trzeciej. Nabywca może być wówczas obowiązany opłacać wszystkie jego opłaty. Strony mogą się także umówić, że nabywca nieruchomości będzie systematycznie przekazywał zbywcy określone sumy pieniędzy na jego utrzymanie.

Podsumowując, strony mogą dowolnie określić jakie obowiązki ma nabywca nieruchomości względem dożywotnika. Istotnym jest by została zachowana istota umowy dożywocia –  zakres świadczeń na rzecz dożywotnika powinien być taki, aby jego potrzeby życiowe były zaspokojone w stopniu wyłączającym konieczność zdobywania przez niego środków do życia z innych źródeł.

Rozwiązanie umowy

Ze względu na specyficzny charakter dożywocia, umowa ta nie może zostać wypowiedziana przez żadną ze stron, nie można od takiej umowy odstąpić. Rozwiązanie łączącego strony stosunku prawnego wymaga wydania wyroku sądowego. Prezentowany jest jednak pogląd, że dożywotnik może zrzec się przysługujących mu uprawnień.

Ciekawostka

W artykule https://adwokatskowronska.pl/znaczenie-darowizny-w-postepowaniu-spadkowy/, wskazano, że spadkobiercy mogą być zobowiązani do rozliczania otrzymanych od spadkodawcy darowizn. Umowa dożywocia często jest stosowana zamiast umowy darowizny, gdyż w odróżnieniu od darowizny, nieruchomość z umowy dożywocia nie jest zaliczana do schedy spadkowej, czyli nie musimy jej rozliczać w postępowaniu spadkowym.