Najważniejsze zagadnienia związane z umową darowizny – definicja umowy, jej forma oraz możliwość odwołania, a także możliwość nałożenia na obdarowanego wykonania polecenia.
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Oświadczenie darczyńcy powinno być dokonane w formie aktu notarialnego, ale umowa darowizny bez tej formy również jest ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Darczyńca obok bezpłatnego świadczenia może nałożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, jest to tzw. polecenie. Istotnym jest, że darczyńca może żądać wypełnienia polecenia, a po jego śmierci spadkobiercy darczyńcy także mają prawo do żądania wykonania polecenia.
Nałożenie obowiązku wykonania polecenia może mieć na względzie zarówno interes osoby trzeciej (np. udzielenie pomocy i wsparcia), interes społeczny, jak i interes samego obdarowanego (np. podjęcie się leczenia) bądź darczyńcy (pomoc przy remoncie mieszkania). Przedmiotem polecenia może być czynność czysto faktyczna (np. opiekowanie się grobem X bądź odwiedzanie Y, który przebywa w domu opieki) bądź czynność prawna (np. przeniesienie własności manuskryptu na rzecz określonej fundacji, przekazanie sumy pieniężnej na pewien cel publiczny). Wypełnienie polecenia nie musi mieć charakteru majątkowego i może sprowadzać się wyłącznie do zachowania, które jest nakierowane na osiągnięcie określonego celu niematerialnego (np. przywrócenie zerwanych wcześniej stosunków rodzinnych).
Obdarowany może odmówić wypełnienia polecenia, jeżeli jest to usprawiedliwione wskutek istotnej zmiany stosunków. Jeżeli wypełnienia polecenia żąda darczyńca lub jego spadkobiercy, obdarowany może zwolnić się przez zwrot darowizny.
Darowizna niewykonana
Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ pogorszeniu, a wykonanie darowizny może negatywnie wpłynąć na możliwość własnego utrzymania samego darczyńcy, bądź osób w stosunku do których ma on obowiązek alimentacyjny.
Niedostatek darczyńcy
Jeżeli po wykonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek, obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Obdarowany może jednak zwolnić się od tego obowiązku zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia.
Odwołanie darowizny wykonanej
Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył, jest to istotne, gdyż spadkobiercy darczyńcy także mają prawo do odwołania darowizny. Nadto spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę, gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.
Odwołać darowiznę można w terminie 1 roku od dowiedzenia się o niewdzięczności obdarowanego. Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.
W przypadku wątpliwości lub pytać zapraszam do kontaktu z Kancelarią.
Kancelaria adwokacka
ul. Jagiellońska 24/2,
40- 032 Katowice
