Miesiąc: październik 2022

Najważniejsze zagadnienia związane z umową darowizny – definicja umowy, jej forma oraz możliwość odwołania, a także możliwość nałożenia na obdarowanego wykonania polecenia.

Definicja i forma umowy

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Oświadczenie darczyńcy powinno być dokonane w formie aktu notarialnego, ale umowa darowizny bez tej formy również jest ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Polecenie

Darczyńca obok bezpłatnego świadczenia może nałożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, jest to tzw. polecenie. Istotnym jest, że darczyńca może żądać wypełnienia polecenia, a po jego śmierci spadkobiercy darczyńcy także mają prawo do żądania wykonania polecenia.

Nałożenie obowiązku wykonania polecenia może mieć na względzie zarówno interes osoby trzeciej (np. udzielenie pomocy i wsparcia), interes społeczny, jak i interes samego obdarowanego (np. podjęcie się leczenia) bądź darczyńcy (pomoc przy remoncie mieszkania). Przedmiotem polecenia może być czynność czysto faktyczna (np. opiekowanie się grobem X bądź odwiedzanie Y, który przebywa w domu opieki) bądź czynność prawna (np. przeniesienie własności manuskryptu na rzecz określonej fundacji, przekazanie sumy pieniężnej na pewien cel publiczny). Wypełnienie polecenia nie musi mieć charakteru majątkowego i może sprowadzać się wyłącznie do zachowania, które jest nakierowane na osiągnięcie określonego celu niematerialnego (np. przywrócenie zerwanych wcześniej stosunków rodzinnych).

Obdarowany może odmówić wypełnienia polecenia, jeżeli jest to usprawiedliwione wskutek istotnej zmiany stosunków. Jeżeli wypełnienia polecenia żąda darczyńca lub jego spadkobiercy, obdarowany może zwolnić się przez zwrot darowizny.

Odwołanie darowizny

Darowizna niewykonana

Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ pogorszeniu, a wykonanie darowizny może negatywnie wpłynąć na możliwość własnego utrzymania samego darczyńcy, bądź  osób w stosunku do których ma on obowiązek alimentacyjny.

Niedostatek darczyńcy

Jeżeli po wykonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek, obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Obdarowany może jednak zwolnić się od tego obowiązku zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia.

Odwołanie darowizny wykonanej

Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył, jest to istotne, gdyż spadkobiercy darczyńcy także mają prawo do odwołania darowizny. Nadto spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę, gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.

Odwołać darowiznę można w terminie 1 roku od dowiedzenia się o niewdzięczności obdarowanego. Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.

 

W przypadku wątpliwości lub pytać zapraszam do kontaktu z Kancelarią.

Niniejszy wpis wskaże jakie dowody można zgłaszać w postępowaniu cywilnym i w jaki sposób dokonać prawidłowego zgłoszenia dowodu. Wyjaśni również, kiedy Sąd może odmówić przeprowadzenia dowodu oraz czym są tzw. „owoce zatrutego drzewa”.

 

Rodzaje dowodów

Przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Fakty możemy wykazać poprzez dowód z:

1. Dokumentów np. korespondencja, notatki, wiadomość e- mail, faktury;
2. Zeznań świadków;
3. Opinii biegłych czyli specjalistów np. opinia lekarza;
4. Oględzin np. obejrzenie przez Sąd nieruchomości, samochodu;
5. Przesłuchanie stron, jest to dowód z reguły przeprowadzany jako ostatni i nie jest obowiązkowy, co oznacza że jest możliwość wydania wyroku nawet bez słownego oświadczenia strony;
6. Inne dowody np. odsłuchanie nagrania.

 

Wnioski dowodowe

Celem zgłoszenia dowodu należy oznaczyć środek dowodowy i fakty, które mają nim zostać wykazane, a w miarę potrzeby i możliwości – także termin i miejsce przeprowadzenia dowodu. Oznacza to, że jeżeli np. wnosimy o przeprowadzeni dowodu z zeznań świadka, należy wskazać imię i nazwisko świadka oraz jego adres do korespondencji. Następnie należy wskazać fakty jakie ten świadek ma wykazać.

Przykład 1

Wnoszę o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka Anny Kowalskiej zam.  ul. Fabryczna 2, Kraków, na fakt wykonania posadzki przez powoda, braku jej wad, braku zastrzeżeń pozwanego.

W sytuacji, gdy pragniemy aby Sąd sprowadził jakiś dokument, który ma stanowić dowód w sprawie należy wskazać, kto posiada ten dokument oraz jego adres do korespondencji.

Przykład 2

Wnoszę o dopuszczenie dowody z protokoły z dnia 10 czerwca 2022r., na fakt jego treści, braku wad posadzki, braku zastrzeżeń pozwanego. Dowód ten jest w posiadaniu Pani Anny Kowalskiej. Wnoszę o zwrócenie się przez Sąd do Anny Kowalskiej zam. ul. Fabryczna 2, Kraków, o wydanie protokołu z dnia 10 czerwca 2002r.

 

Pominięcie dowodu

Sąd może w szczególności pominąć dowód:

1) którego przeprowadzenie wyłącza przepis kodeksu;

2) mający wykazać fakt bezsporny, nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub udowodniony zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy;

3) nieprzydatny do wykazania danego faktu;

4) niemożliwy do przeprowadzenia;

5) zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania;

6) gdy wniosek strony nie odpowiada wymogom art. 235¹, a strona mimo wezwania nie usunęła tego braku (brak wskazanego wyżej właściwego wniosku dowodowego czyli oznaczenie dowodu + fakt jaki ma zostać wykazany).

Istotnym jest, że w tym zakresie Sąd może zmienić swoje postanowienie, czyli dowód który pierwotnie pominął, może następnie jednak dopuścić.

 

„Owoce zatrutego drzewa”

Dowody pozyskane z naruszeniem przepisów prawa określane są mianem owoców zatrutego drzewa. Do takich dowodów można zaliczyć np. nagrania rozmów telefonicznych, kiedy nasz rozmówca nie wiedział, że jest nagrywany, zdjęcia wykonywane z ukrycia. Na gruncie procedury cywilnej przedstawienie w postępowaniu dowodów pozyskanych w sposób nielegalny jest problematyczne z uwagi na fakt, iż brak jest przepisu, który wprost zakazuje przedstawiania tego rodzaju dowodów. Sądy różnie orzekają w zakresie takiego rodzaju dowodu, więc zawsze należy liczyć się z możliwością jego pominięcia.

 

W przypadku pytań, proszę o kontakt z Kancelarią.